NË SHIKIM TË PARË
- Sëmundja e arterieve koronare mund të shkaktojë dhimbje në gjoks, vështirësi në frymëmarrje, dhe lodhje.
- Angina e paqëndrueshme është një emergjencë mjekësore dhe kërkon vëmendje të menjëhershme.
- Gratë me sëmundje të arterieve koronare mund të përjetojnë simptoma si dhimbje abdominale dhe lodhje e rëndë, në vend të dhimbjes së gjoksit.
Sëmundja e arterieve koronare (CAD) është lloji më i zakonshëm i sëmundjes së zemrës. CAD ndodh kur arteriet që furnizojnë zemrën me gjak bëhen të ngushta ose të forta, shpesh për shkak të grumbullimit të kolesterolit ose pllakës, e njohur si ateroskleroza. CAD është shkaku kryesor i vdekjes në Shtetet e Bashkuara, pa marrë parasysh gjininë dhe prejardhjen racore ose etnike.¹ ²
CAD zakonisht zhvillohet ngadalë gjatë shumë viteve, duke ulur gradualisht rrjedhën e gjakut në zemër. Simptoma si dhimbja e gjoksit, vështirësia në frymëmarrje dhe lodhja mund të shfaqen me kalimin e kohës, duke ndikuar ndjeshëm në aktivitetet e përditshme.¹
 |
Dizajnuar nga RrugaShëndetit |
Angina
Angina (dhimbje gjoksi) ndodh kur nuk ka rrjedhje të mjaftueshme të gjakut në zemër, duke bërë që zemra të punojë me më pak oksigjen se sa i nevojitet për të funksionuar si duhet, duke shkaktuar një ndjesi shtrëngimi në gjoks.³ ⁴Ekzistojnë lloje të ndryshme të anginës: stabile, instabile, mikro-vaskulare dhe angina e shkaktuar nga spazma. Angina stabile dhe instabile ndodh kur arteriet (enët e gjakut) bëhen të ngushta ose të bllokuara gjatë CAD. Ashpërsia e simptomave ndryshon për secilin lloj angine.³
Angina Stabile
Angina stabile, ose angina pectoris, është dhimbje ose parehati në gjoks e shkaktuar nga sëmundja e zemrës. Kjo ndodh kur një ose më shumë nga arteriet e zemrës ngushtohen ose bllokohen dhe zemra nuk merr mjaft oksigjen për të përmbushur kërkesat e aktiviteteve të përditshme. Angina stabile zakonisht ndodh gjatë ushtrimeve ose aktivitetit fizik dhe zhduket me pushim.⁵ ⁶Angina Instabile
Angina instabile është dhimbje gjoksi që ndodh papritmas dhe shpesh gjatë pushimit. Është më serioze se dhimbja e zakonshme e gjoksit sepse mund të çojë në sulm në zemër. Angina instabile ndodh kur rrjedhja e gjakut në zemër zvogëlohet papritmas. Ateroskleroza mund të shkaktojë këtë gjendje dhe mund të çojë në një mpiksje gjaku që bllokon rrjedhjen e gjakut.⁷Angina instabile është një emergjencë mjekësore dhe kërkon vëmendje të menjëhershme. Nëse po keni dhimbje të papritur gjoksi, veçanërisht gjatë shtrirjes ose pushimit, telefononi 112 ose vizitoni departamentin e emergjencës sa më shpejt të jetë e mundur.⁷
Vështirësi në Frymëmarrje
Vështirësia në frymëmarrje ndodh kur nuk mund të merrni frymë normalisht ose keni vështirësi në frymëmarrje. Kur CAD shkakton që arteriet e zemrës të ngushtohen dhe rrjedhja e gjakut të ulet, zemra duhet të punojë më shumë për të pompuar gjakun. Kjo mund të shkaktojë mbushje të mushkërive me lëng, duke çuar në vështirësi në frymëmarrje gjatë pushimit dhe aktiviteteve.⁸Kjo simptomë priret të përkeqësohet me kalimin e kohës, veçanërisht nëse nuk merrni trajtim për gjendjen tuaj. Kërkoni menjëherë ndihmë mjekësore nëse përjetoni vështirësi në frymëmarrje së bashku me dhimbje ose parehati në gjoks. Kjo mund të jetë shenjë e një problemi më serioz të zemrës, si sulmi në zemër.⁸
Shtrëngim në Krahë, Shpinë, Qafë ose Nofull
Shtrëngimi ose dhimbja në krahë, shpinë, qafë ose nofull mund të jetë një tjetër shenjë që zemra nuk po merr mjaft gjak. Edhe pse dhimbja në gjoks është më e zakonshme me CAD, dhimbja dhe shtrëngimi mund të përhapen në pjesë të tjera të trupit. Disa njerëz ndjejnë këtë parehati edhe nëse gjoksi nuk u dhemb. Këto simptoma gjithashtu mund të jenë shenjë paralajmëruese e një sulmi në zemër. Merrni seriozisht shtrëngimin në këto zona dhe kërkoni ndihmë mjekësore menjëherë nëse ndodh.⁹Simptoma të Tjera
Simptomat e CAD shpesh ndryshojnë nga personi te personi. Simptoma të tjera të zakonshme të kësaj sëmundjeje të zemrës përfshijnë:¹⁰- Lodhje
- Dobësi muskulore
- Nauze
- Djersitje
- Marramendje
Rreziku i Lartë i Sulmit në Zemër
Një sulm në zemër, ose infarkt miokardial, ndodh kur rrjedhja e gjakut në një pjesë të muskulit të zemrës reduktohet ose ndalet plotësisht. Sulmet në zemër ndonjëherë ndodhin pa simptoma të dukshme dhe njihen si “sulm i heshtur”. Një sulm në zemër mund të jetë edhe aq i rëndë sa të shkaktojë dështim të zemrës dhe vdekje të papritur.Sëmundja e arterieve koronare është një shkak i zakonshëm i sulmeve në zemër, dhe disa persona nuk e dinë që kanë CAD deri sa të përjetojnë një sulm në zemër.¹¹ Simptomat e një sulmi në zemër përfshijnë:¹² ¹³
- Dhimbje, presion ose parehati në gjoks
- Dhimbje në qafë
- Vështirësi në frymëmarrje
- Marramendje
- Nauze
- Dobësi
- Djersitje të ftohtë
- Lodhje
- Ankth
Simptomat tek Gratë
Hulumtimet sugjerojnë që simptomat e CAD tek personat e lindur femra mund të duken ndryshe nga simptomat tek meshkujt. Këto simptoma mund të përfshijnë:¹⁴- Dhimbje abdominale
- Nauze ose të vjella
- Lethargji dhe lodhje konstante
Gratë gjithashtu kanë më pak gjasa se meshkujt të përjetojnë dhimbje gjoksi gjatë një sulmi në zemër. Në vend të kësaj, ato mund të kenë simptoma si:¹² ¹³
- Marramendje
- Lodhje e rëndë
- Dhimbje stomaku që nuk kalon
- Dhimbje shpine ose nofull
Kur të Kontaktoni një Ofrues Shëndetësor
Kontaktoni një ofrues shëndetësor nëse ju ose një i afërm përjetoni simptoma të CAD. Duhet të kërkoni kujdes të menjëhershëm nëse vini re simptoma si dhimbje gjoksi dhe vështirësi në frymëmarrje, veçanërisht nëse këto simptoma janë të papritura ose të rënda dhe nuk zhduken me pushim.Pyetje që Duhet t’i Bëni Specialistit / Mjekut
Kur takoni mjekun ose specialistin tuaj shëndetësor, është e rëndësishme të mësoni më shumë rreth gjendjes. Konsideroni t’u bëni këto pyetje:
- A mund të jetë dhimbja ime e gjoksit shenjë e një gjendjeje tjetër?
- Çfarë testeve më duhen për një diagnozë të CAD?
- Nëse kam CAD, çfarë ndryshimesh në stilin e jetës duhet të bëj për të reduktuar simptomat?
- Cilat trajtime më rekomandoni? A kanë efekte anësore?
- Sa shpesh duhet të vij për kontrolle ose teste për të monitoruar gjendjen time?
Përmbajtja e Rrugashendetit.com është vetëm për qëllime informuese dhe edukative. Faqja jonë nuk është e destinuar të zëvendësojë këshillat, diagnozën ose trajtimin profesional mjekësor.